مشخصات و روش تولید و کاربرد تری سدیم فسفات چیست ؟
محتوا
تری سدیم فسفات چیست ؟
تری سدیم فسفات(Trisodium phosphate) یک ترکیب غیر آلی و معدنی است که به صورت کریستال‌های بی رنگ ( به شکل جامد) یا پودر سفید رنگ( به شکل مایع) وجود دارد، این ترکیب آلی قابل انحلال در آب بوده و آب را به عنوان حلال آن معرفی می‌کنند. سدیم تری فسفات را با نام‌های دیگری چون پنتا سدیم تری فسفات، تری فسفات سدیم می‌شناسند، از این ترکیب معدنی علاوه بر استفاده در بخش خوراکی در بخش‌های صنعتی نیز استفاده می‌شود.
| نام ماده شیمیایی | تری سدیم فسفات_ Trisodium phosphate |
| فرمول شیمیایی | Na₃PO₄ |
| جرم مولی | 163.94 g/mol |
| نقطه ذوب | 1340 درجه سانتی گراد |
| نقطه جوش | 1,583 °C |
| PH | 12 |
| رنگ | سفید (مایع)
بی رنگ ( جامد) |
کاربردهای تری سدیم فسفات
- یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های تری سدیم فسفات کاهش خوردگی، رسوب‌گذاری و کنترل Ph آب می‌باشد.
- از این ماده در ساخت و تهیه مواد شوینده به وفور استفاده می‌شود.
- از تری سدیم فسفات در تهیه مواد غذایی کنسروی، گوشتی، غذاهای منجمد، فست فودها، آب‌های گازدار و طعم دار استفاده می‌کنند.
- در صنعت تولید سرامیک و کاشی از این ترکیب معدنی استفاده می‌شود.
- در صنعت داروسازی از سدیم تری فسفات برای ساخت داروهایی که غلظت کلسیم در بدن را تراز می‌کنند و بین اسید و باز بدن تعادل برقرار می‌کنند استفاده می‌شود.
- از دیگر کاربردهای این ترکیب غیرآلی می‌توان به استفاده از آن در صنعت کاغذ‌سازی، صنایع پتروشیمی و صنایع معدنی نیز اشاره کرد.
کاربردهای تری سدیم فسفات در تصفیه آب
یکی از مهم‌ترین کاربردهای تری سدیم فسفات استفاده از این ترکیب معدنی در بخش تصفیه آب و فاضلاب است. سدیم تری فسفات برای صنعت تصفیه آب نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، این ترکیب با از بین بردن یون‌های مضر و مزاحم موجود در آب کیفیت آب آشامیدنی را افزایش می‌دهد. در واقع این ترکیب تمام یون‌ها و موادی که باعث پایین آمدن سطح کیفیت آب می‌شوند را از بین خواهند برد و یون‌های کلسیم، آهن و منیزیم را به منظور دستیابی به کیفیت بالاتر نیز از بین میبرد.
با فعال بودن یون‌های آهن و منیزیم رنگ آب به رنگ مسی و قهوه‌ای تبدیل خواهد شد اما با استفاده از تری سدیم فسفات کیفیت آن افزایش پیدا کرده و این یون‌های اضافی از بین خواهند رفت.
از تری سدیم فسفات در نقاشی و رنگ آمیزی استفاده می کنند. این ماده به صورت مستقیم در روند تولید رنگ ها نقش ندارد. اما از آن برای آماده کردن دیوار برای نقاشی و رنگ آمیزی استفاده می کنند. در واقع این ماده می تواند به پاک و تمیز کردن دیوارها، از بین بردن چربی های احتمالی بر روی دیوارها کمک کند. همچنین تری سدیم فسفات برای نقاشی دیوارهایی که از قبل دارند مناسب است. زیرا می تواند براقیت رنگ های قبل را از بین ببرد و منافذ رنگ را باز کند و در نهایت سطح دیوار را برای رنگ جدید آماده می کند.
از دیگر کاربردهای این ماده شیمیایی می توان به استفاده از آن در صنعت تولید سرامیک اشاره کرد. تری سدیم فسفات با حضور خود در این صنعت می تواند نقطه جریان لعاب ها را کاهش دهد.
نحوه نگهداری از تری سدیم فسفات
تری سدیم فسفات اگر در معرض نم و رطوبت قرار نگیرد برای مدت زمان بسیار طولانی نگه داشته می‌شود، برای حفظ کیفیت این محصول بهتر است آن را به دور از تابش مستقیم نور خورشید و سرما و یخ‌بندان نگهداری کنید. به دلیل اینکه این محصول از ph بسیار بالایی برخوردار است حتما بعد از تماس دست با آن، دستانتان را با شوینده مناسب بشوئید.
امروزه این محصول در دو گرید مختلف صنعتی و خوراکی در وزن‌ها و بسته بندی‌های متفاوت عرضه می‌شود.
روش تولید تری سدیم فسفات
این ترکیب همانند سایر ترکیبات شیمیایی از چند سری فرآیند و واکنش‌های شیمیایی تهیه و تولید می‌شود. در ادامه چند روش مختلف تولید تری سدیم فسفات عنوان شده است:
- سدیم کربنات و اسید فسفریک را با مقدار مساوی ترکیب کرده و تا زمانی که دی اکسید کربن موجود در آن خارج نشده باید جوشانده شود، در نهایت سدیم هیدروکسید به این ترکیب اضافه خواهد شد و محصول نهایی این واکنش شیمیایی تری سدیم فسفات خواهد بود.
- در روش دیگر به این گونه است که تری سدیم فسفات موجود اسید فسفریک را خنثی می‌کند و با تبخیر شدن و عمل کریستالیزاسیون به تری سدیم فسفات تبدیل خواهد شد.
در ادامه تمام واکنش‌های شیمیایی که به تولید تری سدیم فسفات منجر می‌شوند، عنوان شده است:
Na2 CO3 + H3 PO4 —–> Na2 HPO4 + CO2 + H2O
NA2 HPO4 + NaOH —–> Na3PO4 + H2O
H3PO4 + 3NaOH —-> Na3PO4 + 3 H2O
نکات ایمنی تری سدیم فسفات
میزان ph تری سدیم فسفات حدود 12 بوده و این مقدار برای یک ترکیب معدنی غیرآلی بسیار بالا محسوب می‌شود، به همین دلیل بهتر است در حین کار با آن به هیچ عنوان تماسی با پوست دست و چشمتان نداشته باشد، حتی باید برای کار با این ترکیب از ماسک فیلتردار استفاده کنید تا گاز سدیم تری فسفات استنشاق نشود، در غیر این صورت ممکن است فرد دچار خفگی و در بسیاری از موارد منجر به مرگ شود.
در صورت تماس با پوست دست بهتر است با استفاده از مواد شوینده و آب ملایم شستشه شود، اگر با چشمتان تماس پیدا کرد به مدت ده دقیقه با آب فراوان آن را شستشو دهید.
انواع تری سدیم فسفات:
تری سدیم فسفات ماده ای کاربردی در دنیای صنعت می باشد که به علت خواص و ویژگی هایی که دارد از آن در امور گوناگون استفاده می کنند. دسته بندی تری سدیم فسفات بر اساس نوع گرید مصرفی آن تعیین می شود. در این قسمت به معرفی انواع تری سدیم فسفات می پردازیم…
تری سدیم فسفات خوراکی:
این نوع از تری سدیم فسفات، ماده ای جامد می باشد که حالت پودری دارد و به رنگ سفید یافت می شود. در تمامی مراحل تولید این ماده، نکات ایمنی به صورت کامل رعایت می شود و مصرف کنندگان می توانند از این ماده برای مصارف بهداشتی و همچنین خوراکی استفاده کنند. از جمله کاربردهای تری سدیم فسفات خوراکی می توان به استفاده از آن به عنوان یک ماده افزودنی با خاصیت نگهدارندگی، اشاره کرد. از این ماده افزودنی در تهیه و تولید انواع کنسروها استفاده می شود.
تری سدیم فسفات صنعتی:
این نوع تری سدیم فسفات، به صورت مایع یافت می شود که خواص مختص به خود را دارد. در واقع این ماده شیمیایی توسط ۱۲ عدد مولکول آب با نماد شیمیایی H2O متبلور می شود و در صنایع مختلف همچون تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر کاربردهای تری سدیم فسفات صنعتی می توان به استفاده از آندر صنفت تولید محصولات شوینده اشاره کرد.
چه افرادی منع مصرف تری سدیم فسفات را دارند؟
تری سدیم فسفات در بسیاری از محصولات خوراکی همچون برخی از فرآورده های گوشتی، انواع کنسروها و…. حضور دارد. میزان استفاده از ماده در محصولات خوراکی بسیار کم و ناچیز است. به همین علت برای انسان ضرری ندارد. اما برخی از افراد به دلایل گوناگون نمی توانند از آن استفاده کنند. در این قسمت این افراد را به شما عزیزان معرفی می کنیم تا بروز مشکلات به حداقل برسد.
- افراد درگیر بیماری های کلیوی
- افراد درگیر مشکلات گوارشی
- افراد درگیر بیماری پوکی استخوان
- افراد درگیر بیماری های قلبی
