روغن لانولین چیست؟ کاربرد ها و عوارض روغن لانولین

لانولین (Lanolin) نام روغنی است که از پوست گوسفند استخراج می شود. این روغن شبیه به ترشح روغنی غدد چربی که در انسان وجود دارد، است در گوسفندان نیز موجود است. در واقع این همان روغنی است به ویژه ممکن است در قسمت هایی مانند بینی، متوجه آن شوید. البته برخلاف سبوم (ترشح روغنی غدد چربی که در انسان)، لانولین فاقد تری گلیسیرید است و شاید اطلاق نام چربی برای آن مناسب نباشد. با این حال اغلب لانولین را با نام “چربی پشم” می شناسند. نقش لانولین در بدن گوسفند، حالت دادن و محافظت از پشم گوسفندان می باشد.

خرید لانولین

همین خاصیت حالت دهندگی، منجر شده تا این ماده امروزه به طور گسترده در لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات مراقبت از پوست و مو مورد استفاده قرار گیرد. این روغن از طریق قرار دادن پشم گوسفند در دستگاه سانتریفیوژ، استخراج می گردد و البته استخراج آن، هیچ آسیبی به گوسفند نمی زند. زیرا این عملیات پس از کوتاه کردن پشم گوسفندان که به صورت ماهانه یا چند ماه یکبار انجام می شود، صورت می گیرد. روغن لانولین  به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی خود بسیار مورد توجه و محبوب است و در محصولات متعددی مانند بالم لب، لوسیون ها و کرم های مرطوب کننده مورد استفاد قرار می گیرد.

خواص روغن لانولین

همانگونه که گفته شد اصلی ترین ویژگی لانولین، حالت دهندگی و محافظت است. پس از استخراج از پشم گوسفند نیز اغلب به عنوان یک نرم کننده شناخته می شود. این بدین معنا است که استفاده از لانولین، می تواند به بهبود و ترمیم پوست های خشک یا دهیدراته کمک کند. به نحوی که نتایج مطالعات صورت گرفته در سال 2017 نشان می دهد لانولین می تواند منجر به کاهش 20 تا 30 درصدی از دست دادن آب در پوست گردد. به عبارت دیگر، روغن خاصیت آبرسانی داشته و ضمن نرم کردن پوست، به بهبود ظاهر و لطافت مناطق زبر و خشک پوست کمک می کند. البته این تنها استفاده روغن لانولین نیست و این ماده دارای موارد استفاده متعددی در محصولات آرایشی و بهداشتی می باشد که در ادامه به آن اشاره می کنیم.

کاربرد ها و موارد استفاده از روغن لانولین

بسیاری از محصولاتی که حاوی روغن لانولین هستند، علاوه بر لانولین، مواد مرطوب کننده دیگری مانند آلوئه ورا، عسل یا گلیسیرین نیز دارند. این مواد مرطوب کننده می توانند، رطوبت را از هوا به داخل پوست، جذب کنند. با این حال خود روغن لانولین، مرطوب کننده نیست، بلکه می تواند هنگامی که پوست و مو مرطوب شد، آب را به مدت طلانی تری در آن حفظ کند و اجازه کاهش و دفع آن را نمی دهد. به همین سبب در زمره نرم کننده و مرطوب کننده های انسدادی طبقه بندی می شود. در ادامه به عمده ترین موارد استفاده از لانولین اشاره می کنیم:

روغن لانولین در درمان چین و چروک صورت:

اغلب  محصولاتی که خواص ضد چروک و ضد پیری برای پوست دارند، حاوی روغن یا الکل لانولین هستند. استفاده از این ترکیب از آن جهت است که همانگونه که اشاره شد، روغن لانولین می تواند آب موجود در پوست را محافظت کرده و آن را نگه دارد. این نگهداری منجر به حجیم شدن پوست شده و میزان نمایش خطوط و چین و چروک پوست را کاهش می دهد.

روغن لانولین در تقویت مو:

گفتیم که لانولین خاصیت نرم کنندگی و حالت دهندگی برای مو دارد. همچنین خاصیت حفظ رطوبت روغن لانولین، می تواند در درمان خشکی و زبری موها موثر بوده و منجر به تقویت و شادابی آن ها گردد. اما باید توجه داشت که این روغن خاصیت ایجاد رطوبت نداشته و تنها می تواند رطوبت حفظ کند. در نتیجه نباید بر روی موهای خشک استفاده شود، بلکه باید پیش از استفاده موها را کمی خیس کرده و یا پس از استحمام و در حالتی که موها هنوز رطوبت دارد، از آن استفاده کرد. روغن لانولین مورد استفاده برای مو، دارای ظاهری مومی شکل است و پس از استفاده نیاز به شستشو دارد. این شستشو نیز می تواند با شامپوی پاک کننده یا سرکه سیب صورت گیرد تا ذرات روغن از مو به خوبی جدا گردد.

روغن لانولین در درمان خشکی لب:

روغن لانولین به همان نحوی که می تواند به درمان خشکی پوست و مو کمک کند، بر لب ها نیز موثر است. مطالعه ای که در سال 2016 انجام شده، نشان داده است که کرم لانولین می تواند در افرادی که بر اثر عوارض جانبی شیمی درمانی، دچار خشکی لب ‌ها شده اند، مؤثر باشد. این روغن می تواند به جای رساندن رطوبت، تنها به لایه بالایی لب، به لایه های زیرین لب نیز نفوذ کرده و رطوبت رسانی انجام دهد.

روغن لانولین در درمان ترک های پوستی:

ترک های پوستی در ناحیه پا برای بسیاری از افراد، خصوصا در سنین بالا شایع است. همچنین بسیاری از مادران شیرده در اثر شیردهی، ممکن است دچار ترک در ناحیه نوک سینه ها شوند. شواهد نشان داده است که خواص نرم کنندگی و رطوبت رسانی لانولین، در این نواحی نیز کاربرد داشته و دارای اثرات مثبتی نیز هست.

عوارض مصرف لانولین

روغن لانولین دارای خواص بسیاری است و در درمان مواردی که در بالا ذکر شد، می تواند بسیار موثر باشد. البته باید توجه داشت که این قاعده برای افرادی که به آن حساسیت ندارند، کاملا صادق خواهد بود. اما در خصوص افرادی که به لانولین آلرژی دارند، مصرف این ماده می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. همچنین این روغن، در صورت بلعیده شدن (به مقدار قابل توجه)، ماهیت مومی آن می تواند در روده ها جمع شده و اثرات سمی بر جای بگذارد.

آلرژی به لانولین:

از آنجا که روغن لانولین استخراج شده از پشم گوسفند می باشد، افرادی که نسبت به پشم و مشتقات آن حساسیت دارند، باید از مصرف آن اجتناب کنند. در همین راستا برخی از گروه های مراقبتی، لانولین را در دسته “حساس کننده های پوستی” طبقه بندیکرده اند. این بدین معنا است که می تواند در تماس با پوست، واکنش های آلرژیک ایجاد کند. اگر چه که آلرژی به لانولین بسیار نادر است و تنها 1.7 درصد از افراد مستعد آلرژی و بروز علائم حساسیت به لانولین هستند، با این حال استفاده از برای افراد دارای زمینه های قبلی توصیه نمی گردد. علائم و نشانه های واکنش های آلرژیک نسبت به مصرف لانولین، می توان شامل مواردی مانند تورم چشم، لب، دهان و گلو، بروز جوش های پوستی، تنگی نفس و… باشد.

مسمومیت با لانولین:

همانگونه که گفتیم، خوردن و بلعیدن روغن لانولین به مقدار قابل توجه، می تواند منجر به بروز مسمومیت گردد. به همین سبب افرادی که از بالم لب های حاوی روغن لانولین استفاده می کنند، باید مراقبت های لازم در زمنیه پیشگیری از بلعیده شدن آن را انجام دهند. علائم و نشانه های مسمومیت با لانولین می تواند شامل این موارد باشد: اسهال، تورم و قرمزی پوست، استفراغ و… .