بوراکس چیست ؟
بوراکس (Borax) یک نمک اسید بوریک است که با نام‌های دیگری چون سدیم بورات، سدیم تترا بورات و دی سدیم تترا بورات نیز شناخته می‌شود. بوراکس پودر سفید رنگی است که قابلیت انحلال‌پذیری بسیار بالایی در آب دارد و به راحتی حل می‌شود. بوراکس در واقع یک سدیم بورات طبیعی بوده و از بوریک اسید تشکیل شده که شامل نمک قلیایی، سدیم اکسید، آب و بافر است.
آب بوراکس و پودر بوراکس
بوراکس دو نوع خشک و آبدار دارد. از جمله انواع آبدار آن می‌توان به پنتا، هیدرات و دکا هیدرات اشاره کرد. نوع آبدار بوراکس دمای بالایی را می‌تواند تحمل کند به همین دلیل بیشتر از بوراکس خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوراکس‌ها به طور کلی برای محیط زیست هیچگونه ضرر و زیانی ندارند و با وجود اینکه یک ماده معدنی به شمار می‌رود از طریق پوست جذب بدن نمی‌شود و هیچگونه آسیبی به بدن نمی‌رساند.
امروزه بوراکس در دو گرید آزمایشگاهی و صنعتی ارائه شده است.
| نام ماده شیمیایی بوراکس | _ Borax |
| فرمول شیمیایی | Na2B4O7 یا Na2B4O7·10H2O |
| نقطه ذوب | 743 °C (1,369 °F; 1,016 K) |
| نقطه جوش | 1,575 °C (2,867 °F; 1,848 K) |
| جرم مولی | 201.22g/mol |
روش تولید بوراکس
بوراکس به طور طبیعی در سنگ‌های معدنی وجود دارد و از آن استخراج می‌شود، اما تولید بوراکس به روش مصنوعی تنکار یا تینکال نام دارد.
بوراکس به عنوان یک ماده بی‌خطر و سبز به بازار عرضه شده است و به دلیل معدنی بودنش در ترکیب شیمیایی بوراکس سدیم تترابورات وجود دارد. سدیم تترابورات از لحاظ ساختاری و خواص شباهت بسیاری به اسید بوریک دارد. تنها یک تفاوت بین این دو ماده شیمیایی وجود دارد این است که؛ سدیم تترابورات به هیچ عنوان سمی و خطرناک نیست در صورتی که بوریک اسید یک ماده سمی بوده و در ساخت انواع آفت‌کش‌ها و مواد سمی از آن استفاده می‌کنند.
در حین استفاده از بوراکس هم همانند سایر مواد شیمیایی، بهتر است نکات ایمنی را رعایت کنید. پس بهتر است از تماس این ماده با پوست دست و چشم جلوگیری کنید.
کاربردهای بوراکس
از بوراکس در صنعت کشاورزی به عنوان یک کود بسیار قوی استفاده می‌کنند، استفاده از بوراکس خشک یا آبدار باعث افزایش رشد نهال شده و با جذب رطوبت اضافی از پوسیدگی میوه و شکوفه‌ها جلوگیری می‌کند.
بوراکس خاصیت پاک‌کنندگی و ضدعفونی‌کنندگی بسیار بالایی دارد، به همین منظور در تهیه و ساخت انواع شوینده‌های خانگی و صنعتی از آن استفاده می‌شود.
از بوراکس برای تهیه سم حشرات نیز استفاده می‌شود با وجود اینکه بوراکس یک ماده سمی نیست اما اگر با مواد دیگری ترکیب شود قدرت و اثرگذاری سم را افزایش می‌دهد.
از دیگر کاربردهای بوراکس می‌توان به استفاده در صنعت کاشی و سرامیک، استفاده در ساخت لعاب، قابل استفاده در ساخت الیاف سلولزی و…..
بوراکس در صنعت آرایشی و بهداشتی
بوراکس را می‌توان در مواد سازنده انواع کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپو، ژل‌ها، نمک‌های حمام و محصولات مراقبتی از پوست دید. از آنجایی که بوراکس بر پایه مواد و ترکیبات معدنی ساخته شده است پس شاید نتوان با خیال راحت از آن در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کرد.
بوراکس هم همانند سایر مواد شیمیایی ممکن است باعث تحریک، سوزش، خارش و قرمزی پوست شود که البته این امر بسیار طبیعی است چون بوراکس یک ماده شیمیایی به شمار می‌رود.
