ستیل الکل چیست ؟ روش تولید و کاربرد ستیل الکل
ستیل الکل چیست ؟
ستیل الکل(Cetyl alcohol) دارای فرمول شیمیایی C16H34O، دارای 16 کربن در ساختار شیمیایی است و حالتی جامد دارد و سفید رنگ و بدون بو است. این ماده شیمیایی همانطور که از نامش پیدا است از خانواده الکل‌ها بوده و چربی بسیار بالایی دارد. از ستیل الکل در ساخت و تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌کنند.
در گذشته بسیاری از محققان بر این باور بودند که استفاده از این ماده در ترکیبات مواد آرایشی و بهداشتی باعث خشکی پوست و از بین رفتن رطوبت پوست می‌شود، تنها دلیل این نظریه هم می‌تواند این موضوع باشد که ستیل الکل از خانواده الکل‌ها است. امروزه این نظریه رد شده، به این دلیل که ستیل الکل موجود در انواع کرم‌ها و لوسیون‌ها اثری جز رطوبت‌رسانی، نرم‌کنندگی و افزایش جذب آب برای پوست ندارند.
توصیه می‌کنیم در حین استفاده از ستیل الکل بسیار مراقب باشید، چرا که الکل موادی اشتعال‌زا است.
| نام ماده شیمیایی ستیل الکل | _ Cetyl alcohol |
| فرمول شیمیایی | C16H34O |
| نقطه جوش | 344 درجه سانتی گراد |
| نقطه ذوب | 3/49 در 120 درجه فارنهایت |
| جرم مولی | 447/242 گرم بر مول |
| حلالیت | قابلیت حل شدن در اتر، کلرفرم، بنزن، استون و الکل |
روش تولید ستیل الکل
برای ساخت ستیل الکل از روغن سر نهنگ استفاده می‌کنند، از ترکیب پتاسیم هیدروکسید با این روغن پس از سرد شدن ستیل الکل ساخته می‌شود.
از روش‌های دیگری نیز برای ساخت ستیل الکل استفاده می‌کنند، ابتدا پالمیتیک اسید روغن پالم را کاهش می‌دهند سپس سدیم فلزی در یک محیط اسیدی تحت کاتالیزر لیتیوم آلومینیوم قرار می‌گیرد و در نهایت ستیل الکل ساخته می‌شود.
آیا ستیل الکل سمی است؟
تمامی مواد شیمیایی و ترکیبات شیمیایی مقدار بسیار کمی خاصیت سمی بودن را درون ترکیب خود به همراه دارند، این ترکیبات از مواد معدنی، مواد آلی و …. ساخته شده‌اند. بسیاری از این ترکیبات برای بدن انسان خطرناک و سمی بوده اما این میزان سمی بودن در ترکیبات بسیار متفاوت است.
ستیل الکل هم همانند سایر ترکیبات شیمیایی سم بسیار ضعیفی در خود دارد. از طرفی؛ در صورتی که به مقدار مناسب و درست استفاده شود به هیچ عنوان برای سلامتی انسان خطرناک نیست اما اگر بیش از 5 گرم در ترکیبات استفاده شود می‌تواند قدرت سمی بودن خود را نشان دهد.
محققان این تاثیرگذاری را با استفاده از یک آزمایش به ثبت رساندند؛ در آزمایش شماره 1 تعدادی موش و خوک را به مدت 6 ساعت در معرض بخار ستیل الکل با غلظت 26 ppm قرار دادند، بعد از گذشت 24 ساعت اولین اثری که به روی این نمونه‌ها خود را نشان داد ناباروری بود.
در حالی که هیچ یک از این گونه‌ها در معرض مرگ قرار نگرفتند و علاوه بر ناباروری آسیب‌های دیگری چون تحریکات قوی در بخش غشا چشم، گلو و بینی مشاهده شد.
در آزمایش شماره 2 باز هم تعدادی از موش‌ها و خوک‌ها را در معرض بخار ستیل الکل با غلظت 6/9 به مدت 10 دقیقه قرار دادند، بعد از گذشت دو هفته از این آزمایش تعدادی از نمونه‌ها مردند و تعدادی دیگر از نمونه‌ها با بیماری‌های تنفسی مواجه شدند.
این آزمایش نشان داد که استفاده از ستیل الکل در بسیاری از مواد آرایشی و بهداشتی در دوز پایین به هیچ عنوان سمی و کشنده نیست و تنها در صورت بلعیدن آن ممکن است دچار مشکل شوید.
کاربردهای ستیل الکل
- ستیل الکل خاصیت ضدعفونی کنندگی و خاصیت چربی‌زدایی بسیار بالایی دارد به همین دلیل در بسیاری از مواد شوینده خانگی و صنعتی از آن استفاده می‌شود.
- ستیل الکل به هیچ عنوان با آب هیدرولیز نمی‌شود به همین دلیل می‌تواند رطوبت پوست را نگه دارد و به آبرسانی پوست کمک بسیاری کند.
- استفاده از ستیل الکل در شامپوها باعث از بین رفتن پوست مرده کف سر می‌شود و از طرفی؛ به رشد مجدد مو سر نیز کمک وافری می‌کند.
- خاصیت ضدعفونی‌کنندگی آن باعث شده تا در ساخت و تهیه بسیاری از صابون‌های و فوم‌های شستشو دست و صورت از آن استفاده شود.
- این ماده به عنوان یک روان‌کننده در ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ستیل الکل به دلیل سم ضعیفی که در خود دارد، برای ساخت بسیاری از حشره‌کش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در بخش خوراکی و مواد غذایی، در بسیاری از مواد غذایی کنسرو شده از ستیل الکل استفاده می‌شود تا دوام و ماندگاری آن را افزایش دهد.
- در بخش دارویی و درمانی، در ساخت بسیاری از دارو‌ها و پمادهای موضعی از آن استفاده می‌کنند.
نکات ایمنی استفاده از ستیل الکل
ستیل الکل یک ماده شیمیایی با خاصیت الکلی بوده، پس بهتر است از بلعیدن آن خودداری کنید.
در صورت تماس با چشم و یا پوست دست باید آن را با آب و یک شوینده مناسب بشویید.
