سدیم هیدروکسید چیست؟ -کاربرد ها و روش تولید سود پرک

سدیم هیدروکسید چیست؟ (NAOH)

Sodium hydroxide (سدیم هیدروکسید) یا سودسوزآور ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی NAOH ، سفید رنگ و جامد است. به شدت رطوبت و دی اکسید کربن موجود در هوا را جذب می‌کند، از این رو برای حمل و نگهداری باید مراقبت‌های لازم را به عمل آورد. برای مثال درون کیسه‌های مخصوص دو لایه و لمینت‌دار دو جداره از جنس پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن بسته‌بندی می‌شوند.

خرید سود پرک

سالانه در حدود شصت میلیون تن هیدروکسید سدیم در جهان تولید می‌شود. شرکت Vynova عمده‌ترین تولیدکننده هیدروکسید سدیم در اروپا است. شرکت‌های AkzoNobel، OxyChem، Shin-Etsu، Solvay و  Dowبه عنوان بزرگ‌ترین فروشندگان سود پرک در دنیا هستند.

مشخصات فیزیکی سود پرک 

• نام صنعتی: سودپرک
• نام تجاری: کاستیک سودا    (Caustic Soda)
• نام علمی: هیدروکسید‌سدیم (Sodium Hydroxide)
• نام‌های دیگر: سود جامد پرک، سود سوزآور و …
• فرمول شیمیایی: NaOH
• چگالی : 13
• وزن مولکولی: ۰۱ /۴۰
• وزن مخصوص: 13 در25°C
• دمای ذوب: °C 1390
• نقطه انجماد: 4°C
• نقطه ذوب: °C ۱۲
• نقطه جوش: °C ۱۴۰
• دانسیته نسبی: ۱/۵۳ (محلول ۵۰%) در دمای °C ۱۵/۵
• دانسیته نسبی: 2 (محلول ۷۳% –۷۰%) در دمای °C ۱۵/۵
• حلالیت در آب: ۱۰۹ گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر در دمای °C ۲۰
• حلالیت زیاد در آب، الکل، گلیسیرین و متینول
• حلالیت نسبتا کم در حلال‌های قطبی مانند اتانول و متانول
• نامحلول در حلال‌های غیرقطبی مانند اتر
• افزایش دما برای بالا بردن میزان حلالیت سود کاسیتک در آب
• ذوب شونده بدون تجزیه شدن در دمای 300 درجه
• چند آبه بودن این ماده
• فرم مولکولی به صورت ارتورومبیک (هر اتم آن توسط 6 اتم دیگر پیوند خورده‌اند)
• ماده ای شیمیایی و پر کاربرد در صنعت
• جامدی بی بو ، بلوری، سفید، شفاف و کریستالی
• شکل عرضه‌: پرک یا پولک یا گرانوله (جامد ورقه‌ای)
• غیر فرار
• دارای خاصیت خورندگی بالا
• جذب کننده رطوبت هوا ( حمل و نقل با پوشش‌های حفاظتی )
• خنثی شونده با حل‌شدن درآب یا اسید
• تولید گرمای شدید هنگام حل شدن در آب یا اسید
• چربی‌بر بسیار قوی
• انحلال پذیری چربی موجود در سطوح فلزی وکف(لوله بازکن در اصطلاح شیمیایی عامیانه)
• خنثی‌کننده محیط اسیدی به عنوانباز قوی
• تنظیم‌کننده PH
• دارای طبیعت بسیار کشنده و خورنده
• دارای درجه خلوصی در حدود 98 درصد
• کافی برای اشتعال‌پذیری بعضی مواد و سبب آتش‌سوزی
• خاصیت حذف گازهای خطرناک (در اثر واکنش اسیدها با گوگرد)
• سرطان‌زا نبودن (سرطان‌های مری گزارش شده به دلیل خورنده بودن و آسیب به بافت‌ها می‌باشد اما خود این ماده جز مواد سرطان‌زا نیست.)

روش تولید سود پرک 

روش قدیمی تهیه سود پرک

روش قدیمی تهیه سود پرک، فرآیند سودا-آهک می‌باشد. در این فرآیند سودا اَش یا همان کلسیم هیدروکسید طی واکنش با سدیم کربنات به سود پرک یا کاستیک سودا تبدیل می‌شود.

روش جدید تهیه سود پرک

امروزه سه روش تولید سود مایع رایج است، تولید به روش سلول دیافراگمی، روش غشایی یا ممبران و روش جیوه‌ای یا مرکوری برای تهیه سود پرک استفاده می‌شود. بیشترین تولید طی فرآیند الکترولیز محلول‌های سدیم کلرید در یکی از انواع ظروف الکترولیتی یا همان محصول واکنش کاتدی در فرایند الکترولیز نمک طعام می‌باشد. نسبت به روش‌های دیافراگمی، غشایی و جیوه‌ای، روش غشایی خالص‌تر است.

کاربردهای هیدروکسید سدیم 

کاربرد هیدروکسید سدیم در صنایع غذایی

مانند تولید شیر، کنسروسازی، تولید شکلات، شیرین کردن زیتون، تولید قند و شکر، تولید کارامل و کاکائو، تولید نوشابه، ، تصفیه آب، تصفیه روغن،  ضد عفونی و شستشوی میوه و سبزیجات

کاربرد هیدروکسید سدیم در دارو سازی، آرایشی و صنایع فلزی

مانند تولید روی، آلومینیوم، شست و شو و سفید سازی، پوشش‌های اکسیدی، آبکاری الکتریکی و گالوانیزه، حکاکی و فلزکاری

• شیشه‌سازی
• صنایع باطری‌سازی و خنثی سازی اسید
• صنایع کاشی و سرامیک
• صنایع کاغذ سازی و کارتن سازی (کاربرد در پروسه تولید کاغذ از چوب)
• صنایع تولید شوینده‌ها و صابون
• صنایع تولید چربی‌گیر و جرم‌گیر
• صنایع نساجی و چرم
• صنایع رنگ‌رزی
• صنایع ابریشم مصنوعی و سلوفان
• صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
• صنایع تولید مواد شیمیایی و مواد آلی

در تولید ترکیبات پلیورتانها مانند اکسید پروپیلن یا اپوگیپروپان از هیدروکسیدسدیم استفاده می‌شود.

• صنایع ابریشم مصنوعی
• آزمایشگاه‌ها برای تعیین غلظت اسیدها در آزمایش‌ها
• تست شناسایی فلزات، شمارش تعداد کاتیون‌ها، تولید و پردازش واکنش‌های شیمیایی
• صنایع تولید چسب
• ماده ضد عفونی کننده و مواد شوینده
• احیای لاستیک
• صنایع نظامی
• صنعت پلیمر و پت
• زدایش گاز از دودکش، معدن‌کاری
• در انرژی و تولید سلول‌های سوخت

در اسکراب گاز برای حذف ترکیبات اسیدی از گازهای سوختنی(سوخت های فسیلی)، باتری و برق برای طیف وسیعی از کاربردها از جمله حمل و نقل، رزین‌ اپوکسی تولید شده با هیدروکسید سدیم، در توربین‌های بادی

نکات ایمنی  کار با هیدروکسید سدیم

در تماس با چشم، به سرعت از یک شستشو دهنده چشم، با فشار پایین چشم‌ها را شستشو دهید. پس از شستن دست‌ها، پلک‌ها را باز نگه داشته و به مدت 30 دقیقه چشم را با آب شستشو دهید.

در تماس با پوست، پوست آلوده شده را به مدت 30 دقیقه به صورت مداوم با آب شستشو دهید و لباس‌های خود را در حین دوش گرفتن از تن خارج کنید. در صورتی که چشم‌ها آلوده نشده‌اند عینک ایمنی خود را خارج نسازید، تا زمانی که سر و دست خود را کامل تمیز کرده باشید. زیرا ممکن است در طول شستشو کاستیک سود در آب حل شده و به داخل چشم نفوذ کند.

مراقب باشید زیرا ممکن است علائم سوختگی با این ماده تا 24 الی 48 ساعت پس از سوختگی قابل مشاهده نباشد.

خوردن سود، در صورت بلع باید بلافاصله مقدار زیادی آب یا شیر (در حدود 240 میلی‌لیتر) نوشید و به سرعت با مراکز درمانی تماس گرفت.

در صورتی که فرد مسموم آگاهی‌اش را از دست داده است او را مجبور به خوردن چیزی نکنید و از تحریک استفراغ خودداری کنید .

تنفس بخار سود، در صورت استنشاق بخار سود پرک، به سرعت فرد مسموم را به هوای آزاد برده و فورا پرسنل پزشکی را احضار کنید . اگر فرد مسموم نفس نمی‌کشید به او تنفس مصنوعی دهید. در صورت داشتن مشکل در تنفس،کپسول اکسیژن راه گشا خواهد بود.

لباس ها و پوشش‌های آلوده شده را قبل از استفاده دوباره، کاملا شستشو دهید.