کربنات پتاسیم چیست ؟
کربنات پتاسیم (Potassium carbonate) علاوه بر اینکه یک ترکیب شیمیایی به شمار می‌رود از ترکیبات اصلی پتاس و خاکستر تصفیه شده نمک تارتار است. این ترکیب نمکی به دلیل فشار بخار پایینی که دارد نمی‌توان برای آن نقطه ذوب مشخصی را عنوان کرد. کربنات پتاسیم به دلیل اینکه در دمای بالا تجزیه می‌شود، جاذب قوی رطوبت هوا بوده و ظاهر آن همیشه خیس و آبکی است. کربنات کلسیم تنها در آب قابلیت انحلال‌پذیری دارد و در الکل و اتانول به هیچ عنوان حل نمی‌شود.
| نام ماده شیمیایی | کربنات پتاسیم_Potassium carbonate |
| فرمول شیمیایی | K2CO3 |
| نقطه ذوب | ندارد |
| تراکم | 2.43 g/cm³ |
| شکل ظاهری | پودر سفید رنگ |
| گرید مصرف | خوراکی و صنعتی |
| انحلال پذیری | تنها در آب |
| جرم مولی | 138.205 g/mol |
کاربردهای کربنات پتاسیم
کاربرد کربنات پتاسیم در کشاورزی
پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای گیاه است.به همین دلیل از ترکیب کربنات پتاسیم به عنوان یک کود شیمیایی برای گیاهان استفاده می‌کنند. کود کربنات کلسیم باعث تقویت ریشه گیاهان، افزایش استحکام گیاه و در نهایت بهبود رشد گیاه و حفظ آب در خاک می‌شود.
کاربرد پتاسیم کربنات در مواد غذایی
در برخی از کشورهای آسیایی برای درست کردن ژله از پتاسیم کربنات استفاده می‌کنند، در کشور آلمان هم برای تهیه نان زنجبیلی به عنوان یک عامل پخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کربنات پتاسیم در تولید پودر کاکائو به منظور متعادل کردن پی اچ آن استفاده می‌کنند. برای خشک کردن میوه‌ها از کربنات پتاسیم استفاده می‌شود.
کاربرد کربنات پتاسیم در مواد شوینده و بهداشتی
در تولید انواع مختلف صابون به عنوان یک نرم کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کربنات پتاسیم را برای از بین بردن سختی آب استفاده می‌کنند.
- در بخش جوشکاری از کربنات پتاسیم به عنوان یک پوشش برای لحیم و جوشکاری‌های قوسی استفاده می‌شود.
- در بخش سفالگری و لعاب به عنوان یک ماده شیمیایی آلی برای لعاب سفال استفاده می‌شود.
- در بخش تولید شیشه، لنز نوری نیز کاربرد بسیاری دارد.
- یک عامل مهارکننده سوختگی‌های عمیق چربی است.
روش تولید کربنات پتاسیم
در واقع کربنات پتاسیم نتیجه فرآیند بین پتاس مایع و کربن دی اکسید است.
2KOH + CO2 → K2CO3 + H2O
در این واکنش آب زیادی تولید می‌شود، به همین دلیل در این فرآیند مرحله‌ای به خارج کردن آب اختصاص پیدا می‌کند. اما امروزه تولید این ترکیب شیمیایی در راکتورهای سیال انجام می‌شود و به دنبال آن دیگر نیازی به خارج کردن آب ندارند.
از روش‌های دیگر هم می‌توان استفاده کرد، روش الکترولیز پتاسیم کلرید روشی است که برای تولید در بخش صنعتی می‌توان از آن بهره برد و زمانی که پتاس را برای حذف ناخالصی در کوره قرار می‌دهند، کربنات پتاسیم ساخته خواهد شد.
نکات ایمنی و نگهداری کربنات پتاسیم
- این ماده به هیچ عنوان اشتعال‌زا نبوده است.
- بهتر است به منظور ایمنی بیشتر از دستکش کار، عینک محافظ و ماسک فیلتردار استفاده کنید.
- در صورت هرگونه تماس با چشم یا پوست دست باید آن را با آب و شوینده مناسب بشویید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
- کربنات پتاسیم را می‌توان در بسته‌بندی اولیه خود به دور از تابش نور خورشید و سرما و یخبندان نگهداری کرد. به دلیل پودری بودن کربنات پتاسیم می‌توان آن را به مدت سه سال پس از تولید در بسته بندی اولیه خود نگهداری کرد.
