اسید بنزوئیک چیست؟
اسید بنزوئیک (Benzoic acid )یک اسید بسیار ضعیف از خانواده کربوکسیلیک اسیدها بوده و به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان از طریق فرآیند طبیعی بوجود خواهد آمد، اسید بنزوئیکها به صورت دانههای کریستالی هستند که از نمکهای موجود در آن به عنوان نگهدارنده موادغذایی استفاده میکنند و یکی از مهمترین اسیدها در سنتز مواد آلی به شمار میرود. اسید بنزوئیک به هیچ عنوان در آب سرد حل نمیشود، برای حل شدن آن باید دمای آب را بالا برد تا به طور کامل در آب ترکیب شوند.
ساختار اسید بنزوئیک:
این ماده اسیدی، ساختاری مختص به خود دارد که در آن یک حلقه آروماتیک حضور دارد که با یک گروه هیدروکسیل با نماد شیمیایی OH پیوند یگانه داشته و با یک گروه کربونیل پیوند دوگانه داشته است.
مشخصات فنی اسید بنزوئیک
نام شیمیایی | اسید بنزوئیک | Benzoic acid |
فرمول شیمیایی | C6H5COOH | C7H6O2 |
وزن مولکولی | 122.12g/mol |
نقطه جوش | 249.2 درجه ی سانتی گراد |
نقطه ذوب | 122.38 درجه ی سانتی گراد |
شکل ظاهری | جامد و کریستالی |
روش تولید اسید بنزوئیک
علاوه بر اینکه اسید بنزوئیک به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان در فرآیندهای سنتر بوجود میآید میتوان آن را از طریق فعالیتهای شیمیایی چون اکسیداسیون جزئی تولوئن با اکسیژن و کاتالیز به وسیله منگنز و نفتالین کبالت به وجود آورد، از این واکنش شیمیایی اسید بنزوئیک حاصل خواهد شد.
راه دیگر ساخت این اسید ضعیف واکنش تریکلروتولوئن با هیدروکسید کلسیم بوده است که در این واکنش شیمیایی آب نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد به این دلیل که این مواد در برابر ترکیب با آب بنزوات کلسیم را به وجود خواهند آورد.
با استفاده از این دو روش در صنعت میتوان اسید بنزوئیک را تولید کرد البته علاوه بر روشهایی که ذکر شد ترکیبات دیگری چون اکسیداسیون بنزیلکلرید یا بنزیل الکل هم میتوان اسید بنزوئیک را به وجود آورد، اما این آزمایش میتواند درصد خطای بسیار بالایی داشته باشد به همین دلیل است که نمیتوان به آن به عنوان یک راه مطمئن و قطعی نگاه کرد.
کاربرد های اسید بنزوئیک
از اسید بنزوئیک در درمان بیماریهای قارچی پوست و مو استفاده خواهد شد، از این اسید در ساخت پماد و قرصهای مربوط به بیماریهای قارچی استفاده میکنند.
اسید بنزوئیک از رشد قارچها و باکتریهای بیماری زا جلوگیری خواهد کرد.
اسید بنزوئیک در مواد غذایی
اسید بنزوئیک از جمله اسیدهایی می باشد که به صورت خوراکی در مواد غذایی مختلف یافت می شود. به عنوان مثال مقدار مختلفی از اسید بنزوئیک در برخی از ادویه ها نظیر دارچین و میخک وجود دارد. همچنین توت ها منبع عظیمی از این نوع اسید هستند، به گونه ای که توت فرنگی از جمله بزرگترین منابع اسید بنزوئیک است. سایر میوه ها همچون سیب و یا آلو خشک شده، حاوی مقادیری از این ماده شیمیایی هستند.
برخی دیگر از مواد غذایی همچون مواد لبنی مثل ماست، شیر و… مقدار کمی از این اسید را در ساختار خود دارند.
از این اسید در تهیه مواد غذایی که نیاز به نگهدارنده دارد استفاده میشود، ازجمله موادغذاییهای کنسرو شده
از این اسید در مواد غذایی رنگی به عنوان یک رنگدهنده مصنوعی استفاده میشود، البته برخی از دانشمندان نگران این مسئله هستند که ممکن است بنزن موجود در اسید بنزوئیک برای سلامتی خطر داشته باشد و در نهایت استفاده مداوم از آن منجر به بیماریهایی چون سرطان شوند.
از اسید بنزوئیک برای ساخت داروهای ضد درد و ضدعفونی کننده استفاده میکنند.
اسید بنزوییک در شرایط محیط به هیچ عنوان واکنش پذیر نخواهد بود و در دمای انبار و فشارهای وارده شرایط بسیار پایدار و با ثباتی خواهد داشت.
اسید بنزوئیک در تولید نایلون
از دیگر کاربردهای اسید بنزوییک در صنعت، می توان و استفاده از آن برای تهیه و تولید نایلون اشاره کرد. در واقع اسید بنزوئیک به طور مستقیم در فرایند تولید نایلون حضور ندارد بلکه در تولید فنل مورد استفاده قرار می گیرد که خود برای تولید نایلون در فرآیندی خاص به سیکلو هگزانول تبدیل می شود.
اسید بنزوئیک در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی
این نوع اسید، ماده ای بسیار کاربردی در صنایع گوناگون می باشد که یکی از آن ها صنعت تولید لوازم آرایشی می باشد. در واقع اسید بنزوئیک به علت خواص و ویژگی های منحصر به فردی که دارد، برای تولید لوازم آرایشی مثل رژ لب مورد استفاده قرار می گیرد.
اسید بنزوئیک برای تولید محصولات مراقبت از دهان استفاده می شود. این اسید یکی از مواد اولیه سازنده دهان شویه ها و خمیر دندان می باشد. چرا که خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد.
محصولاتی که برای دفع حشرات مورد استفاده قرار می گیرند، حاوی مقادیری از اسید بنزوئیک هستند.
این ماده کاربردی در تهیه و تولید انواع رنگ ها مورد استفاده قرار می گیرد.
نکات ایمنی، خطرات و نگهداری اسید بنزوئیک
اسید بنزوئیک به شدت ماده اشتعالزایی بوده است به این صورت که در صورت مشتعل شدن آن باید آن را به وسیله پودر و فوم خاموش کرد.
به هیچ عنوان نباید با پوست و چشم برخورد کند به همین دلیل بهتر است در حین کار با این اسید از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید، حتی بخار اسید بنزوئیک هم برای چشم ممکن است خطر داشته باشد.
بهترین راه برای نگهداری از آن این است که در بسته بندی اولیه خود به دور از تابش نور مستقیم خورشید نگه داشته شود.